Update 16/11/2023: Ere wie ere toekomt, Groen kwam er initiëel niet goed uit maar heeft ook meteen contact gezocht. Ondertussen is hun cookiebanner bijgewerkt maar bovenal: er worden geen Google Analytics cookies meer geplaatst zonder toestemming.
Spoiler: we hebben dit idee schaamteloos overgenomen van Floor Terra en Ron Roozendaal. Alle credit voor het idee om dat eens in kaart te brengen naar hen dus, oorspronkelijke blogpost hier. Linkje naar de podcastaflevering waarin wij dit ook besproken hier.
Privacy en Verkiezingstijd
Het is Verkiezingstijd! Partijen proberen overal witte voetjes te halen. Iedere beslissing of uitspraak is onderdeel van een politiek schaakspel om straks zoveel mogelijk achterwerkjes op het zachte pluche van de Wetstraat te laten plaatsnemen.
In Nederland is dat niet anders, sterker nog, de verkiezingen vinden daar al dit jaar plaats op 22 november. In volle verkiezingskoorts besloot men in Nederland om eens in kaart te brengen hoe het eigenlijk zit met tracking op de websites van politieke partijen. Spoiler: 17 van de 26 plaatsen lustig allerlei cookies van notoire datahandelaren zoals Google en Meta op de toestellen van kiezers die op hun website komen.
Onze verkiezingen liggen nog iets verder in de toekomst met juni 2024. Voor onze politieke partijen is dat nog veel te vroeg om zich al om de echte inhoud te bekommeren. Tenminste, zo bleek toen we deze zomer probeerde om bij diverse partijen informatie te krijgen over hun standpunten rond privacy. Van de meeste partijen kregen nooit (inhoudelijk) antwoord of gaf men aan dat dit in komende partijcongressen pas bekend zou worden in aanloop naar de verkiezingen.
De proef op de som
Niet getreurd, misschien kunnen we al iets leren over hun standpunten door het Nederlandse onderzoek na te doen! Op Vlaams niveau zijn dat gelukkig ook een stuk minder partijen, dus laten we eens kijken hoe zij omgaan met cookies. Voor deze test hebben Google Chrome gebruikt als meestgebruikte browser. Zonder enige plugin, zo vanille als maar zijn kan. We bezochten de frontpage, en hebben een beetje willekeurig rondgeklikt zonder toestemming te geven voor de plaatsing van cookies. We beoordelen ook meteen de cookiebanner, en kijken dus naar geplaatste cookies zònder toestemming te geven.
Een ❌ op de eerste plaats betekent dat de cookiebanner niet op orde is, een ❌ op de tweede plaats betekent dat sowieso niet-noodzakelijke cookies worden geplaatst als je op de site komt en dus zonder toestemming. Een ✅ betekent uiteraard het omgekeerde en is dus een goed teken.
In alfabetische volgorde:
CD&V ✅ ❌
De cookiebanner ziet er goed uit: we hebben duidelijke opties om de cookies te weigeren, al zal men nooit nalaten om de “Alles Toestaan” optie een opvallende kleur te geven. Nu is de vormgeving alleen niet voldoende, de banner moet natuurlijk ook wel werken.
Maar ziedaar: nog voordat we iets hebben gekozen, worden we bedolven onder de cookies. 26 stuks maar liefst! Een deel daarvan zijn wellicht noodzakelijk, maar Facebook, Hotjar, Doubleclick, en Google analytics zijn dat zeker niet. Een absolute puinhoop, en de gelikte knop op de site om achteraf je cookievoorkeuren aan te passen is dus louter symbolisch.
Groen ✅ ✅
Update 16/11/2023: Groen reageerde als eerste. De banner is aangepast maar belangrijker: de Google Analytics cookies worden niet meer zonder toestemming geplaatst. Dat zijn dus twee groene vinkjes voor Groen.
De Groene cookiebanner is de meest smiechterige van onze test. Een grote groene knop met “alle cookies accepteren”, verder niets. Als je dan goed kijkt staat er net onder de bannertekst ook een optie “Voorkeuren aanpassen” die nauwelijks te onderscheiden is van de rest van de banner. Heb je die link dan toch gevonden, blijkt dat je sowieso analytische cookies moet accepteren.
Cookies gaan ook niet helemaal goed. We zien cookies van Cloudflare en Nationbuilder die we het voordeel van de twijfel geven, de Google Analytics cookies zijn sowieso niet noodzakelijk. We kiezen de optie voor minimale cookies (maar dus inclusief analyse-cookies) en dan verschijnen nog wat extra cookies van Google.
N-VA ❌ ✅
De cookiebanner is wat apart: uiteraard een optie om alles toe te staan, en een keuze “Mijn keuzes bevestigen” maar niet onmiddellijk een “Alles Weigeren”. Als je gaat kijken door de keuzes staat echter alles gedeactiveerd! “Mijn keuzes bevestigen” is dus eigenlijk een “Alles Weigeren” optie. Die is echter zo onhandig genoemd, dat dit nog best verwarrend is. Waarschijnlijk niet bewust, maar we keuren het toch fout.
Cookies is men zeer braaf: enkel de cookies nodig om de toestemming te registreren. Verder niets. Bij weigering worden er ook effectief geen extra cookies geplaatst en cookievoorkeuren aanpassen is mogelijk via een link onderaan de pagina.
Open-VLD ✅ ✅
Cookiebanner is aanwezig met een duidelijke optie om te weigeren. Ook hier de gebruikelijke nudging met de kleuren maar zolang de optie om te weigeren maar duidelijk herkenbaar is, keuren we het goed.
Cookies worden er meteen Cloudflare en Nationbuilder cookies geplaatst. Uit de cookiepolicy kunnen we afleiden dat zij dit als noodzakelijke cookies beschouwen. We zouden stiekem best graag willen roepen dat die cookies niet noodzakelijk zijn, maar kunnen we niet beoordelen: zowel Cloudflare als Nationbuilder kunnen deze cookies best nodig hebben voor zaken die echt nuttig zijn voor de website zonder enige vorm van tracking. Bij weigering van cookies worden ook effectief geen extra cookies geplaatst. Je keuze aanpassen is echter niet mogelijk: nergens een link of optie om iets aan te passen.
PVDA ✅ ❌
Cookiebanner is netjes en biedt onmiddellijk optie om de cookies te weigeren. De “Weigeren” knop is weliswaar in dezelfde kleur als de banner, maar duidelijk herkenbaar als knop.
Bij de cookies gaat het echter gruwelijk fout. Zonder toestemming te hebben gegeven zijn we getrakteerd op minstens vijf cookies die dubieus zijn. Hubspot en Google Analytics zijn de boosdoeners, en zeker geen noodzakelijke cookies. Bij verder browsen na “weigeren” verschijnen er nog wat cookies extra. Wel is er een duidelijke optie om cookievoorkeuren aan te passen onderin de pagina.
Vlaams Belang ✅ ✅
De cookiebanner is er, en bevat een rechtstreekse optie om cookies te weigeren. De button is weliswaar in dezelfde kleur als de banner maar in ieder geval nog duidelijk herkenbaar als knop.
Cookies die zonder toestemming geplaatst worden zijn van Google. Dat oogt meteen dubieus, maar de geplaatste cookies (CONSENT, _secure-ENID, AEC) zijn geen klassieke tracking cookies maar bedoeld om veiligheidsredenen en voor de opslag van voorkeuren in Google search zoals taal en resultaten per pagina. Ook is er steeds onderin de pagina een mogelijkheid om cookievoorkeuren te wijzigen.
Vooruit ❌ ✅
Cookiebanner is er, maar bevat geen rechtstreekse optie om cookies te weigeren. Uiteraard wel om meteen te accepteren. Die knop is ook fel rood. De “aanpassen” knop is daarentegen in dezelfde kleur als de cookiebanner. Neigt naar een dark pattern.
Cookies worden er meteen Cloudflare en Nationbuilder cookies geplaatst. uit cookiepolicy kunnen we afleiden dat zij dit als noodzakelijke cookies beschouwen. We zouden stiekem best graag willen roepen dat die cookies niet noodzakelijk zijn, maar dat kunnen we niet beoordelen: zowel Cloudflare als Nationbuilder kunnen deze cookies best nodig hebben voor zaken die echt nuttig zijn voor de website zonder enige vorm van tracking. Een optie om cookievoorkeuren te wijzigen ontbreekt.
Conclusie
Vlaams Belang en Open-VLD zijn de winnaars in deze test. Ondanks dat je op beide sites geduwd wordt naar het accepteren van alle cookies, is de cookiebanner in wezen op orde en worden er enkel noodzakelijke cookies geplaatst.
Groen bleek in onze test de enige die geen groen vinkje wist te bemachtigen: zowel de cookiebanner als de effectief geplaatste cookies overtreden de wet.
Dat maakt Groen echter niet de verliezer van deze test: theoretisch heeft CD&V weliswaar de cookiebanner op orde maar in praktijk is die louter symbolisch. Zodra je de website bezoekt krijg je meteen de volle cookielaag en daarmee is CD&V de verliezer. “Respect” werkt kennelijk alleen als het niet over privacy gaat.